Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΡΚΙΖΑ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΟ

Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος, "ένα δόκανο από το οποίο κανένας δεν μπορούσε να ξεφύγει", είχε αναμφίβολα καταλυτικές συνέπειες στην πολιτική ζωή του τόπου και άφησε έντονα τα ίχνη του στη συλλογική μνήμη. Δημιούργησε πρωτοφανή σχίσματα, θεσμοποίησε την πολιτική πόλωση και προκάλεσε ισχυρές ιδεολογικές αγκυλώσεις, που λειτουργούσαν επί πολλές δεκαετίες ανασταλτικά για την επιστημονική έρευνα και κυρίως για την ανάπτυξη της κοινωνικής συνείδησης, που αυτή συνεπάγεται. Σήμερα όμως, η τραυματική αυτή περίοδος έχει μετατεθεί οριστικά από το πεδίο της πολιτικής στο πεδίο της ιστοριογραφίας, και η επιστημονική έρευνα -ορισμένες όψεις της οποίας περιλαμβάνει και ο παρών συλλογικός τόμος- δεν έχει πλέον ως στόχο την αναζήτηση ενόχων και την απόδοση ευθυνών, αλλά τη μελέτη βασικών θεμάτων που σημάδεψαν την εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας. Γι' αυτό και ο χρονικός προσδιορισμός, που θεωρήθηκε σκόπιμο να συμπεριληφθεί στον τίτλο του βιβλίου (Φεβρουάριος 1945 - Αύγουστος 1949), κρίθηκε αναγκαίος για να εστιάσει την ερευνητική προσπάθεια στην κρίσιμη εκείνη περίοδο της δεκαετίας του '40, που έχει μέχρι σήμερα λιγότερο μελετηθεί και η οποία διαφοροποιεί την ελληνική εμπειρία από τις αντίστοιχες χρονικά εξελίξεις των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Η έκδοση αυτή είχε ως αφετηρία ανακοινώσεις που παρουσιάστηκαν στο επιστημονικό συνέδριο "Ο Eλληνικός Εμφύλιος: από τη Βάρκιζα στο Γράμμο", που διοργανώθηκε από κοινού από το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, από το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και από το Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, σε συνεργασία με την Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ). Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο "Σάκη Καράγιωργα" του Παντείου Πανεπιστημίου, μεταξύ 20-23 Οκτωβρίου 1999, με αφορμή τα πενήντα χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου πολέμου. Περιλαμβάνονται τα κείμενα: - Φίλιππος Ηλιού, "Η πορεία προς τον Εμφύλιο: από την ένοπλη εμπλοκή στην ένοπ