ΑΝΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΑΝΑΒΙΩΣΗ

Το αίνιγμα των θρησκευτικών αναβιώσεων, που είχε προβάλει στον ορίζοντα ήδη από τη δεκαετία του 1980, έχει μια διάσταση τύποις θρησκειολογική, αλλά και μια διάσταση εμφανώς πολιτική, σε αναποσαφήνιστη σχέση μεταξύ τους. Ποια η φύση αυτού του δεσμού; Και ποια η σχέση των νέων θρησκευτικών κινημάτων με τις ιστορικές μορφές των μεγάλων θρησκειών στις οποίες αυτά ομολογούσαν;

Ένα δεύτερο ερώτημα αφορά τη σχέση ανάμεσα στους θρησκευτικούς φονταμενταλισμούς μονοθεϊστικής προελεύσεως και τα εντελώς διαφορετικού τύπου φαινόμενα των λεγόμενων New Age ιδεολογιών. Η παράλληλη ιστορική τους εμφάνιση και ο οιονεί θρησκευτικός χαρακτήρας των τελευταίων υποβάλλουν έναν βαθύτερο δεσμό, που όμως δεν είναι καθόλου προφανής η φύση του.

Υπάρχει, τέλος, ένα ζήτημα αμιγώς πολιτικό. Δεδομένου ότι ο όρος "φονταμενταλισμός" έγινε συνώνυμος στη Δύση με το πολιτικοποιημένο Ισλάμ, πρώτον, σε ποιο βαθμό ήταν δικαιολογημένη αυτή η ταύτιση; Και, δεύτερον, πώς μπορεί να εξηγηθεί η εκτεταμένη μεταστροφή από τον αραβικό σοσιαλισμό στον ισλαμισμό που σημάδεψε τη μετάβαση από τη δεκαετία του 1970 στη δεκαετία του 1980 - με ορόσημο την Ιρανική Επανάσταση του 1979; Τα ζητήματα αυτά απαιτούν διεξοδική πολιτική ανάλυση του σύγχρονου κόσμου, που χρειάζεται να επεκταθεί σε ιστορικές εμπειρίες του παρελθόντος οι οποίες συνεχίζουν να δρουν στο παρόν, με πρώτιστη μεταξύ τους την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία.

Αυτό το σύντομο και άκρως συμπυκνωμένο γραπτό είναι μια προσπάθεια να συνυφανθούν όλ' αυτά τα ερωτήματα και να βρουν μια κεντρικά αρθρωμένη απάντηση, που θα παρέχει ταυτόχρονα ένα ενοποιημένο εννοιολογικό πλαίσιο για περαιτέρω συζήτηση και επεξεργασίες.