ΤΟΠΟΙ ΜΝΗΜΗΣ

Το βιβλίο παρουσιάζει και αναλύει μια σειρά από φωτογραφικά έργα σύγχρονων Ελλήνων δημιουργών (Α. Αλκαλάη, Ν. Βεντουράκης, Π. Ευσταθιάδης, Π.Κοκκινιάς, Ν. Παναγιωτόπουλος, Φ. Μπήτου, Η. Χαβιαρά, κ.α.) υπό το πρίσμα των Τόπων Μνήμης του Pierre Norra με τα θεωρητικά εργαλεία των μνημονικών σπουδών. Η ιδέα της μνήμης διατρέχει τη σύγχρονη ζωή προκαλώντας έντονη συζήτηση τόσο στη δημόσια σφαίρα όσο και στο χώρο της πολιτικής και στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Η μνήμη είναι «παντού», λέγεται πλέον συχνά. Οι τόποι μνήμης μιας κοινωνίας περιλαμβάνουν ιστορικά κτίρια, μνημεία, πεδία μαχών, δρόμους ή περιοχές απ’ όπου αναδύονται κοινές μνήμες σημαντικών γεγονότων και έχουν διαμορφωθεί σύμφωνα με διακριτά υποδείγματα (εθνικά μνημεία, ερείπια, ίχνη, ανακατασκευές) τα οποία καθορίζονται ανάλογα με την πολιτική ατζέντα της εκάστοτε εποχής, αποκαλύπτοντας πολιτικές στρατηγικές και μετατοπίσεις νοοτροπιών των αντίστοιχων κοινωνιών και κυβερνήσεων.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα αυξημένο ενδιαφέρον για την πολιτισμική και τη συλλογική μνήμη και τη σχέση τους με ζητήματα εξουσίας, αναπαράστασης και ταυτότητας. Στην ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα, η οξύτατη ιστοριογραφική διαμάχη για το «τραυματικό παρελθόν» της χώρας -κυρίως την Κατοχή και τον Εμφύλιο, αλλά και τα μετεμφυλιακά χρόνια της "καχεκτικής δημοκρατίας"- βρέθηκε στο αποκορύφωμά της μια δεκαετία πριν, υποχρεώνοντας όσους ασχολούνται επιστημονικά με την περίοδο να επανεξετάσουν κριτικά τις βεβαιότητες και τις υποθέσεις τους. Το ενδιαφέρον της ελληνικής φωτογραφίας για την ιστορία και τη συλλογική μνήμη υπήρξε, αντίθετα, σχετικά περιορισμένο έως αρκετά πρόσφατα. Με την πρόσφατη κρίση, όμως, παρατηρείται ένα σταδιακό και αυξανόμενο ενδιαφέρον για την ιστορία και τη μνήμη, μια στροφή από το προσωπικό στο συλλογικό και, εντέλει, στο πολιτικό.