Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ

Ένα από τα ωραιότερα μοναστήρια της πατρίδας μας είναι το γραφικότατο βυζαντινό μοναστήρι της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής. Στο μεγαλύτερο μέρος του Ελληνισμού, μα πιο πολύ στον κόσμο της Δυτικής Στερεάς, των Ιονίων νήσων και της Πελοποννήσου είναι γνωστό με το όνομα Αγία Ελεούσα της Κλεισούρας του Μεσολογγίου.
Βρίσκεται στα βορειοδυτικά της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου σε απόσταση δεκαεννέα χιλιομέτρων. Είναι ακριβώς στην αρχή του στενού περάσματος (κλεισούρας) του βουνού Αράκυνθος ή Ζυγός και βρίσκεται στα αριστερά για τον επισκέπτη, που ανεβαίνει την εθνική οδό Μεσολογγίου - Αγρινίου. Τιμάται η Ζωοδόχος Πηγή, γιατί στο μικρό εκκλησάκι του μοναστηριού υπάρχει πηγή, στην οποία με μικρή σκάλα κατέβαιναν ευλαβικά, όσοι έπασχαν από διάφορες ασθένειες. Η πηγή αυτή σχηματίζει δεξαμενή χωρητικότητας 500 λίτρων περίπου και κυκλικά αγκαλιάζει στο πίσω μέρος την εικόνα της Παναγίας. Έχει μήκος πέντε μέτρων και δεν επιτρέπεται σήμερα στους πιστούς να κατέβουν εκεί, για να μη λερώνουν το νερό της. Το νερό της σπηλιάς οδηγείται σήμερα με σωλήνα στη βρύση, που υπάρχει στο προαύλιο της εκκλησίας, από όπου μπορούν οι προσκυνητές να ξεδιψάσουν και να ραντίσουν το πρόσωπο τους. Ακόμη, από τα πανύψηλα βράχια πέφτουν σταγόνες νερού, οι οποίες την ημέρα της γιορτής της Παναγίας είναι πάρα πολλές και προσπαθούν οι πιστοί να πιάσουν μερικές ή κάποιες απ' αυτές να πέσουν στο πρόσωπό τους, γιατί θεωρούνται αγιασμένες.

(απόσπασμα από το βιβλίο)