ΕΙΚΑΣΙΕΣ: ΒΕΡΓΙΝΑ - ΑΜΦΙΠΟΛΗ

Ενώ όλα τα χαρτιά δεν είναι ακόμη πάνω στο τραπέζι, ενώ η ρουλέτα γυρίζει, η Ελένη Αρβελέρ δημοσιοποιεί τις απόψεις της για την Αμφίπολη αλλά και για τη Βεργίνα. «Εικασίες» τις αποκαλεί, τις συνοδεύει όμως με στέρεα επιχειρήματα. Ένα μικρό πόνημα λοιπόν, με αληθοφανείς εικασίες.

Για τη μελέτη της αυτή, μας λέει, βασίστηκε σε τρία συγγράμματα: α) Μανόλης Ανδρόνικος, Βεργίνα. Οι βασιλικοί τάφοι (Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1994), β) Εμμ. Μικρογιαννάκης, «Ελληνιστικοί χρόνοι», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1973, τόμ. Δ’, σ. 240-282), και γ) Αμαλία Μεγαπάνου, Πρόσωπα και άλλα κύρια ονόματα (Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2006).

Η γνωστή βυζαντινολόγος μπαίνει εδώ στα χωράφια συναδέλφων άλλης ειδικότητας, κάτι που σοβαροί επιστήμονες δεν το συνηθίζουν, όπως λέει. Το παράδοξο αυτό τόλμημα όμως της το υπαγορεύει ένα πρόβλημα που την απασχολεί καιρό, μας εξομολογείται. Πρόκειται για την ακατανόητη παρουσία της ελεφαντοστέινης κεφαλής του Μεγάλου Αλεξάνδρου στον τάφο του πατέρα του Φιλίππου, ενόσω ο ίδιος ζει και βασιλεύει. «Είναι μάλλον αδύνατον ομοίωμα βασιλεύοντος βασιλέως να είναι ενταφιασμένο», διατείνεται.

Βεργίνα

Η Αρβελέρ θα εξετάσει πρώτα, «σχεδόν εισαγωγικά», παραστάσεις και αντικείμενα στον τάφο του Φιλίππου που σχετίζονται με τον Αλέξανδρο: τη ζωφόρο στην πρόσοψη του τάφου με την τοιχογραφία κυνηγιού στην οποία κυριαρχεί νεαρός, στεφανωμένος ιππέας, και τις ομοιότητες που αυτή εμφανίζει με το ψηφιδωτό της Πομπηίας το οποίο εικονίζει τη μάχη του Αλέξανδρου κατά του Δαρείου. Στο ψηφιδωτό ο Αλέξανδρος φοράει θώρακα, «εντελώς όμοιο» κατά τον Ανδρόνικο, με εκείνον που βρέθηκε στον τάφο. Στη συνέχεια εξετάζονται το σιδερένιο κράνος με το υψηλό λοφίο, η κλίνη με την «παράδοξη παρουσία Σειληνού» και μια γυναικεία μορφή (Τύρος ή Διόνυσος;), η χρυσή λάρνακα με το δεκαεξάχτινο αστέρι, η οποία παραπέμπει σε ταφή κατά τον ομηρικό τρόπο, σαν την ταφή του Αχιλλέα, ενός ήρωα οικείου στον Αλέξανδρο.