Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ

Ο γερμανός φιλόσοφος Georg Hegel (1770-1831) γεννήθηκε στη Στουττγάρδη και δίδαξε στα Πανεπιστήμια της Ιένας, της Χαϊδελβέργης και του Βερολίνου. Πιεζόμενος από την ανάγκη, να εκθέσει στους φοιτητές του με απλό και περιεκτικό τρόπο τα βασικά στοιχεία του φιλοσοφικού του συστήματος, εξέδωσε την Εγκυκλοπαίδεια των φιλοσοφικών επιστημών σε επιτομή. Οι πρώτες 244 παράγραφοι (§§ 1-244) της γ΄ έκδοσης (1830) αυτού του βιβλίου, αφιερωμένες στην «επιστήμη της Λογικής», αποτελούν το κείμενο όπου βασίστηκε η παρούσα ελληνική μετάφραση. Το κείμενο με τίτλο Η Επιστήμη της Λογικής προσφέρεται ως ένα καλό ξεκίνημα για τον αρχάριο μελετητή της χεγκελιανής Φιλοσοφίας, με την ώριμη μορφή που αυτή παρείχετο στους φοιτητές του Πανεπιστημίου του Βερολίνου κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του φιλοσόφου.

Η «Εισαγωγή του μεταφραστή» (σελ. 9-49) παρέχει κάποιες ερμηνευτικές υποδείξεις βοηθητικές για μια πληρέστερη κατανόηση του χεγκελιανού κειμένου. Τονίζεται κυρίως το γεγονός ότι η χεγκελιανή Λογική μπορεί να ερμηνευθεί μόνο ως Οντολογία. Προς επικύρωση τούτου αντιπαραβάλλεται η παρμενίδεια ταύτιση του Νοείν και του Είναι με το θεμελιώδες χεγκελιανό αξίωμα που ταυτίζει το έλλογο με το πραγματικό, και ερμηνεύεται οντολογικά η χεγκελιανή διάκριση ρεαλιστικής και ιδεατής ύπαρξης (Realität – Idealität) ως θεμέλιου του χεγκελιανού ιδεαλισμού. Στη συνέχεια παρέχονται βασικές επεξηγήσεις της διαλεκτικής μεθόδου με συνεχή αναφορά σε οντολογικές έννοιες, όπως «Είναι», «μηδέν», «γίγνεσθαι» κλπ. και διαφοροποιείται η τυπικά λογική, δηλαδή προτασιακή, από την οντολογική αλήθεια. Αναλύεται επίσης η δομή του όλου χεγκελιανού συστήματος και εξηγείται, πώς μέσα σ’ αυτό εντάσσεται η Λογική με τη βασική διαλεκτική της τριάδα: Είναι – ουσία – έννοια. Τέλος παρέχονται κάποια φιλολογικά στοιχεία σχετικά με τη «μεγάλη» και τη «μικρή» χεγκελιανή Λογική και τους κύριους μεταφραστικούς προβληματισμούς του Έλληνα μεταφραστή.