ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ: ΙΣΤΟΡΙΑΙ (ΟΚΤΑΤΟΜΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΤΗΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ)

Ο Θουκυδίδης, ο μεγαλύτερος των Ιστορικών του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου, που η θετικότητα του τού χάρισε τον τίτλο της μεγαλοφυΐας της αντικειμενικότητας, είναι ο πρώτος που έκανε την ιστορία πραγματική επιστήμη. Με την επιστημονική του στάση απέναντι στην ιστορική πραγματικότητα προσπαθεί να δώσει την πλήρη βεβαιότητα, το "σαφές", όπως το ονομάζει ο ίδιος. Και αυτήν τη βεβαιότητα την εξασφαλίζει με τη συγκεκριμένη "αυτοψία" των σύγχρονών του γεγονότων ή με τη μαρτυρία εκείνων που έλαβαν μέρος σ' αυτά τα ίδια τα γεγονότα. Για τα γεγονότα του παρελθόντος όμως το "σαφές" είναι πολύ δύσκολο να το εξασφαλίσει κανένας. Έτσι, σχετικά με το παρελθόν χρησιμοποιεί το "τεκμήριο", δηλαδή την πειστική απόδειξη, με στοιχεία που έχουν καταγραφεί ή που μπορούν να διαπιστωθούν, όπως έγγραφα, γραπτά στοιχεία κάθε κατηγορίας, μνημεία, κ.λπ. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις για τις οποίες δεν υπάρχουν τέτοια στοιχεία. Τότε ο στόχος για το "σαφές" πετυχαίνεται με το "εικός", δηλαδή το εύλογο. Και αυτό το εύλογο (το "εικός") το πετυχαίνει με μια συγκεκριμένη μέθοδο, με το "εικάζειν", δηλαδή το βγάζει ύστερα από μια γενικότερη έρευνα, σαν αυτή που γίνεται στα δικαστήρια. Η μέθοδος αυτή είναι το βασικό χαρακτηριστικό της σοφιστικής, που στην εποχή του Θουκυδίδη βρισκόταν στο κατακόρυφό της. Σ' αυτό το κλίμα ανήκε και ο ίδιος ο Θουκυδίδης, αλλά με μια ουσιαστική διαφορά. σοφιστικής, που στην εποχή του Θουκυδίδη βρισκόταν στο κατακόρυφο της. Σ' αυτό το κλίμα ανήκε και ο ίδιος ο Θουκυδίδης, αλλά με μια ουσιαστική διαφορά. Ο σοφιστής ρήτορας επιζητεί να προκαλέσει την εντύπωση μιας πιθανοφάνειας που θα εξυπηρετούσε το σκοπό του, όπως κάνει κάθε δικηγόρος στα δικαστήρια, ενώ ο Θουκυδίδης με το "εικάζειν" θέλει να φτάσει όσο περισσότερο είναι δυνατόν στην αλήθεια.
Έτσι, όταν αντιμετωπίζει τον Τρωικό πόλεμο, δεν θεωρεί τον Όμηρο συνολικά ως ιστορική πηγή, αλλά προσπαθεί να αποκλείσει τα καθαρά μυθικά στοιχεία μέσα στις διηγήσεις του, για να κερδίσει περισσότερες πραγματικά ιστορικές γνώσεις.