ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΟΝ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ

Εάν, σύμφωνα και με τον Corboz, παρατηρώντας την επιφάνεια του σύγχρονου αστικού περιβάλλοντος ως ένα παλίμψηστο μπορούμε να περιγράψουμε τα σημάδια των αλλαγών που συντελέστηκαν από την διαδοχή των γενεών, σήμερα παρατηρώντας τον αστικό ιστό των κυριοτέρων ελληνικών πόλεων ανιχνεύουμε την παρουσία ολόκληρων περιοχών με διακριτή μορφολογία αποτέλεσμα της προσφυγικής εγκατάστασης, ιδιαίτερα μετά τα γεγονότα του 1922. Όταν το 1926, ο Massimo Bontempelli έγραφε ότι «ο 19ος αιώνας τελειώνει το 1915 ενώ ο 20ος αρχίζει με το 1922», τόνιζε την μετάβαση από την καταστροφή του παλαιού στο μοντέρνο ευρωπαϊκό πνεύμα. Πράγματι, μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο όλα τα ευρωπαϊκά κράτη υπόκεινται σε σημαντικές αλλαγές καθώς καταρρέουν οι παλιές κοινωνικές ιεραρχίες. Το παραγωγικό σύστημα, που είχε οδηγηθεί σε μεγάλη ανάπτυξη λόγω του πολέμου, βρίσκεται σε κρίση με ελλείψεις στα μέσα παραγωγής, στη ζήτηση και στα κεφάλαια, ενώ, χιλιάδες εργατικά χέρια περισσεύουν, σε κρίση βρίσκεται και το αστικό περιβάλλον με την ραγδαία αστικοποίηση που είχε ξεκινήσει ήδη με την βιομηχανική επανάσταση και που επιδεινώνεται αισθητά στις αρχές του 20ου αιώνα. Μέσα από αυτό το πλαίσιο και τους προβληματισμούς της περιόδου γεννιέται η μοντέρνα πολεοδομία με νέες ριζοσπαστικές ιδέες και σαφή κοινωνικό προσανατολισμό. Στην Ελλάδα, αντίστοιχα, η Μικρασιατική καταστροφή του 1922, λειτουργεί ως αφετηρία για μια ριζική αναδιάρθρωση του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού και εγκαινιάζει έτσι μια νέα φάση της ελληνικής ιστορίας. Μια φάση όπου η προσφυγική αποκατάσταση με κύριο στόχο την στέγαση αλλά και την εργασία θα ενεργοποιήσει τις διαδικασίες παραγωγής του χώρου και θα οδηγήσει στη δημιουργία σε όλη την Ελλάδα αστικών συνοικισμών, σημαντικής έκτασης, καθοριστικών για τις επακόλουθες επεκτάσεις των πόλεων αλλά και για την διαμόρφωση ενός ιδιαίτερου πολυπολιτισμικού κοινωνικού ιστού, μεταβάλλοντας ριζικά το αστικό τοπίο. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)