ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

Η έκδοση και η παράλληλη μετάφραση στη νεοελληνική του έργου "Οικονομικά", με εκτενή εισαγωγή και εμβριθή σχόλια και των τριών βιβλίων, που λαμβάνει χώρα για πρώτη φορά στην Ελλάδα, έρχεται σε μία εποχή κατά την οποία το ενδιαφέρον για τη μελέτη και την έρευνα της αρχαίας ελληνικής οικονομικής σκέψεως ανανεώνεται την τελευταία εικοσιπενταετία τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Το συγκεκριμένο έργο, που για πολλούς αιώνες το θεωρούσαν αποτέλεσμα της γραφίδος του Αριστοτέλη, σήμερα είμεθα βέβαιοι ότι πρόκειται για ψευδοαριστοτελικό σύγγραμμα, συρραφή διαφόρων (και εν πολλοίς ετερόκλιτων) «δοκιμίων» περί οικονομίας. Αποτελείται από τρία βιβλία, σαφώς διαφορετικά μεταξύ τους. Τα δύο πρώτα βιβλία (Ι-ΙΙ), που διέσωσε η φιλοσοφική παράδοση στην ελληνική γλώσσα, τα συμπεριέλαβαν οι εκδότες στο Corpus aristotelicum της Πρωσσικής Ακαδημίας του Βερολίνου (το 1833). Το τρίτο βιβλίο σώθηκε μόνο στη λατινική γλώσσα, σε δύο μεταφράσεις πολύ μεταγενέστερες βέβαια από τον χρόνο συγγραφής του. Η δομή και το περιεχόμενο των τριών βιβλίων του έργου παρουσιάζουν ουσιώδεις αποκλίσεις από βιβλίο σε βιβλίο και ανομοιογένεια θεμάτων. Στο πρώτο βιβλίο ο συγγραφέας ανακυκλώνει συνήθεις και κοινότοπες απόψεις για την οικονομία της πόλεως και τη σωστή διαχείριση του "οίκου". Το δεύτερο βιβλίο είναι το εκτενέστερο και από την άποψη της μελέτης του οικονομικού βίου το σημαντικότερο. Διασώζει πολλά και ενδεικτικά παραδείγματα οικονομικής, δημοσιονομικής και νομισματικής πρακτικής, μεθόδους και επινοήσεις διαφόρων ηγετών για τον πορισμό χρημάτων. Σε αυτό το βιβλίο εμφανίζεται για πρώτη φορά ο όρος «πολιτική οικονομία». Στο τρίτο βιβλίο δεν αναπτύσσονται οικονομικές έννοιες ούτε αναφέρονται οικονομικά παραδείγματα για να ενισχύσουν τη διαχείριση των οικονομικών είτε της πόλης είτε του οίκου, αλλά παρέχονται συμβουλές στους συζύγους για μια αρμονική και ορθολογική συμβίωση. Κατά τον ύστερο Μεσαίωνα και την πρώιμη Αναγέννηση, το έργο των Οικονομικών, πάντοτε με το όνομα του Αριστοτέλη, είχε μεγάλη απήχ