ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Μπορούμε να έχουμε έγκυρη γνώση του παρελθόντος αφού αυτό δεν υπάρχει πια; Τι είναι τα γεγονότα και σε τι διαφέρουν από τα συμβάντα; Η ιστοριογραφία ανακαλύπτει τις ιστορίες που διηγείται ή τις φι­λοτεχνεί; Πώς μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στις σκέψεις και στις προθέσεις ιστορικών υποκειμένων; Τι εννοούμε όταν λέμε «θα μας κρίνει η ιστορία»; Μοιάζουν οι ιστορικοί με δικαστές, με ψυχαναλυτές ή με ντετέκτιβ; Μπορεί πεποιθήσεις του παρελθόντος που μας φαίνονται σήμερα παράλογες να ήταν εύ­λογες και ορθολογικές; Πώς να κατανοήσουμε την αντικειμενικότητα στην ιστορία; Ως ουδετερότητα, ως αμεροληψία, ως απόλυτη σύλληψη της πραγματικότητας; Είναι η ουδετερότητα αρετή για τον/την ιστορικό; Είναι η ιστορία επιστήμη ή μία τέχνη που διδάσκει και συγκινεί; Αν η ιστορία δεν επαναλαμβά­νεται όπως λέγεται συχνά, γιατί να τη μελετάμε; Αυτά και άλλα ανάλογα ερωτήματα εξετάζει η φιλοσο­φία της ιστορίας όχι για να δώσει οριστικές απαντήσεις, αλλά για να φέρει στο φως και να διασαφηνίσει μέσα από φιλοσοφική ανάλυση πολλές από τις όψεις αυτών των θεμάτων ώστε να εκτιμήσουμε καλύ­τερα τα ιστοριογραφικά κείμενα, να απολαύσουμε πιο στοχαστικά τις ιστορικές αφηγήσεις και να κατα­νοήσουμε πληρέστερα τις διαμάχες σχετικά με την ιστορία.

H ιστορία, είτε ως γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν είτε ως ιστοριογραφία, μας ενδιαφέρει, μας γοητεύει, μας απασχολεί και μας διχάζει. Συζητάμε για ιστορικά γεγονότα του παρελθόντος, διαφωνού­με για την ερμηνεία τους, αναρωτιόμαστε αν υπάρχει αλήθεια στην ιστορία. Λέμε ότι το τάδε γεγονός θα το γράψει η ιστορία ή ότι η ιστορία θα δείξει εάν μία πράξη είναι σωστή.

Η φιλοσοφία της ιστορίας, που είναι το αντικείμενο του παρόντος βιβλίου, μελετά τα θέματα αυτά με γενικό τρόπο, κρατώντας απόσταση από συγκεκριμένες αντιδικίες. Εξετάζει τι είναι το παρελθόν και τι το ιστορικό παρελθόν, τι είναι τα γεγονότα και τι τα συμβάντα, τι είναι τα τεκμήρια? πώς καταγράφουμε τα γεγονότα του παρελθόντος, πώς δομείται και πού αποβλέπει μία ιστορική αφήγηση, σε τι διαφέρε