ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΟΥΣ (No 6)

«Είναι αναμφισβήτητον, ότι η ιστορία της Επαναστάσεως είναι μέχρι τούδε γνωστή μόνον κατά τας ελληνικάς πηγάς. Και αυτοί οι ξένοι συγγραφείς, οίτινες έγραψαν ιστορίαν της Ελληνικής Επαναστάσεως ή οπωσδήποτε ησχολήθησαν με τα σχετικά στρατιωτικά, πολιτικά και διπλωματικά γεγονότα, από ελληνικής οι πλείστοι πλευράς επραγματεύθησαν αυτά, ή και αν παρέθεσαν πληροφορίας εκ Κωνσταντινουπόλεως και Τουρκίας εν γένει, αυται περιέχονται εις εκθέσεις ξένων διπλωματών και εις έγγραφα εκ των επισήμων αρχείων της Αγγλίας, Γαλλίας, Αυστρίας, Πρωσίας και άλλων ευρωπαϊκών κρατών.

Η έλλειψις αυτή καθαρώς τουρκικών πηγών εν τη εξιστορήσει των γεγονότων της Επαναστάσεως αποτελεί κενόν μη πληρωθέν από εκατόν τριάκοντα και πλέον ετών. Είναι όμως δυνατόν να κατανοήσωμεν δεόντως τα γεγονότα ταύτα, χωρίς να γνωρίζωμεν ακριβώς τι συνέβαινεν εν Τουρκία και ειδικώς εν Κωνσταντινουπόλει κατά τα προ της ενάρξεως της Επαναστάσεως και κατά τα πρώτα αυτής έτη; Ποία ήτο η τότε πολιτική και στρατιωτική κατάστασις της Τουρκίας, ποίαι κυβερνητικαί αλλαγαί έγιναν –και ήσαν αυταί συχναί και αλλεπάλληλοι– ποία ήτο η στάσις του Σουλτάνου, των περί αυτόν υπευθύνων και ανευθύνων κύκλων, των διαφόρων Βεζυρών, Σειχουλισλαμών (θρησκευτικών αρχηγών) και των λοιπών Τούρκων μεγιστάνων; Τί έγραψαν οι Τούρκοι ιστορικοί περί των εν Κωνσταντινουπόλει αιματηρών εις βάρος της ελληνικής Εκκλησίας και των ελληνικών πληθυσμών συμβάντων; Όλα αυτά είναι ερωτήματα, εις τα οποία χρειάζεται απάντησις. Και αυτή είναι ανάγκη να δοθή και να γνωσθή αυθεντικώς και από τουρκικάς πηγάς».