ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

Ο λειτουργικός χρόνος είναι κυκλικός –είναι μία τελετουργική επανά­ληψη–, γεγονός που προϋποθέτει όμως ασκητικό αγώνα και προσωπική μυστική ένταση, η οποία καθίσταται μία ατελεύτητη πρόοδος, «ἀρχὴν ἐξ ἀρχῆς μεταλαμβάνουσα». Ο χριστιανικός χρόνος, όπως πραγματικά βιώνεται, θα μπορούσε να αναπαρασταθεί με μία ανέλιξη, η οποία, μολονότι προσεγγίζει στο τέρμα της, εκτείνεται στο άπειρο για να αγκαλιάσει, ωσάν να είναι σφαίρα, ολόκληρο το σύμπαν. Η πορεία αυτή προς συνάντηση «τοῦ ἐγγίζοντος Θεοῦ» είναι μία έκσταση, η οποία, ωστόσο, με την ορμή της αγκαλιάζει τον χρόνο, τον χώρο, ολόκληρο τον κόσμο, για να τους ενώσει στα βάθη της ανθρώπινης καρδιάς. Εκεί συναντά κανείς, σε επίπεδο κοσμο­λογικό, την καθολική διάσταση της προσευχής για τον «όλον Αδάμ», όπως ακούραστα υπογραμμίζει ο όσιος Σωφρόνιος στα κείμενά του. Η εμπειρία αυτή δεν αποτελεί ωστόσο προνόμιο των υψηλότερων μυστικών κατα­στάσεων, αλλά είναι αυτή της «ἐν Χριστῷ ζωῆς», την οποία ζούν όλοι οι πιστοί μέσα στην λειτουργική παράδοση της Εκκλησίας.
Σκοπός της μελέτης αυτής είναι να δείξει ότι η περίοδος της Μ. Τεσσαρα­κοστής φανερώνει κατά ιδιαίτερο τρόπο τον μυσταγωγικό χαρακτήρα του λειτουργικού χρόνου. Ως τροποποίηση της αρχαίας προετοιμασίας των κατη­χου­μένων στην πασχάλια μύηση, θα δούμε ότι όλα τα συστατικά στοιχεία της Μ. Τεσσαρακοστής –τόσο σε επίπεδο υμνογραφικό όσο και σε δομικό– σηματοδοτούνται από την μυσταγωγική και θεανδρική αυτή σφραγίδα.