ΕΝ ΞΙΦΗΡΕΙΣ

«Αντιλαμβάνομαι, υπό περιπτώσεις, την τέχνη σαν μία παρτίδα σκάκι. Υπάρχει πάντα ένας τελικός στόχος, κάτι που πρέπει να κατακτηθεί και κάτι που πρέπει να θυσιαστεί. Αλίμονο σ’ όποιον το αγνοεί. Υπάρχει σαφώς λογική, στρατηγική, σχέδιο, αλλά υπάρχει και έμπνευση, συναισθηματική ευφυΐα και ρίσκο. Κυρίως αυτό. Δηλαδή υπάρχει πάνω από όλα η κρίσιμη απόφαση: τι να κρατήσεις και τι να χάσεις… Αρχικά η τέχνη, η δημιουργία, το κάθε έργο, ξεκινάει με τους δύο στρατούς πλήρεις, δεκαέξι πιόνια αριστερά και δεκαέξι πιόνια δεξιά… Πληθωρισμός, συνωστισμός αλλά και βαρεμάρα από την αργή ροή του χρόνου.

Μετά όμως έρχεται ο πόλεμος, δηλαδή οι συγκρούσεις και η δημιουργία, οι αναπόφευκτες απώλειες, το δράμα που είναι και η ουσία του παιχνιδιού. Πρέπει να χάσεις, αν θες να κερδίσεις. Από αυτή την πρώτη, την πληθωρική φάση, ας πούμε από το μπαρόκ, που συνεχώς επιστρέφει στα καλλιτεχνικά πράγματα, φτάνουμε στον μινιμαλισμό, φτάνουμε στην αφαίρεση, φτάνουμε διαλεκτικά, ας πούμε, στον μοντερνισμό… Εκεί που επιβιώνουν, για παράδειγμα, μόνο η Βασίλισσα και ο Βασιλιάς από τη μια πλευρά, ενώ ο αντίπαλος, από την άλλη, έχει μόνο τον Βασιλιά, τον Τρελό και τον Πύργο. Εκεί που παίζεται το πιο γοητευτικό αλλά και το πιο απόλυτο παιχνίδι της τέχνης. Ας πούμε Πικάσο και Ματίς εναντίον Ντυσάν και Μαλέβιτς. Δηλαδή στα άκρα. Εικονομάχοι και εικονολάτρες. Όπως πάντα! Αφού το νόημα βρίσκεται μέσα στην απώλεια. Πάντα λίγο πριν, ελάχιστα πριν, από το τέλος…»

Θανάσης Μακρής