ΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΑ, ΤΕΥΧΟΣ 45

Αυτό το καλοκαίρι είναι ένα από τα πιο δύσκολα των τελευταίων δεκαετιών. Στην πανδημία έχει προστεθεί ο πόλεμος, παλιές και νέες απειλές πληθαίνουν κι οι φόβοι γιγαντώνονται. Πολλαπλές κρίσεις διαγράφονται στον (πλανητικό) ορίζοντα, το τοπίο συνεχώς σκοτεινιάζει και τα λόγια που το περιγράφουν στα κάθε λογής μέσα χάνουν όλο και περισσότερο τη σημασία και τη δύναμή τους. Είναι κι αυτό στοιχείο της κατάρρευσης και την ανατροφοδοτεί.

Ωστόσο, στη διάρκεια του πρώτου εγκλεισμού, η λογοτεχνία αποτέλεσε αποκούμπι για τους ανθρώπους, που αναζητούσαν στα κείμενα, στην πολιτισμική μνήμη των κοινωνιών παραμυθία, εξήγηση του παρόντος και προμάντεμα του μέλλοντος, αλλά και εργαλεία αντίστασης ακόμη σε όλες τις αλλαγές που προετοιμάζονται και αναδιαμορφώνουν πότε ολοφάνερα και πότε ανεπαίσθητα την ταυτότητα των ανθρώπων και των κοινωνιών.

Μπορεί η μυθοπλασία να διαβάστηκε περισσότερο, αλλά η ποίηση μάς λέει με άλλους τρόπους εξίσου πολλά για τον εαυτό μας και τον κόσμο. Είναι πολύ χρήσιμη, όπως διατείνεται ο Αριστοτέλης, διά στόματος Αβερρόη, «γιατί ωθεί τους ανθρώπους να πιστέψουν ή να μην πιστέψουν κάτι και να το κάνουν ή να το αποφύγουν». Αποτελεί δηλαδή όχι μόνο πραγματική φαρμακεία στην κρίση του νοήματος που βιώνουμε σήμερα αλλά και εργαλείο καθοδήγησης του βίου σε όλες τις εκφάνσεις του, ειδικά όταν αναζητούμε στήριξη για να πιστέψουμε ή να μην πιστέψουμε, να πράξουμε ή να μην πράξουμε. Διότι ο ποιητικός λόγος, οι ποιητικοί λόγοι ανήκουν στο πεδίο του καλού, μας λέει ο Αβερρόης, θυμίζοντάς μας παράλληλα πόσο ο διαπολιτισμικός διάλογος έχει προωθήσει τις ιδέες και έχει ενισχύει την εμβέλειά τους ανά τους αιώνες. Ενώ η μεταφορά, ως καίριο στοιχείο του ποιητικού λόγου, υποστηρίζει ο Αντώνης Μπαλασόπουλος, μας δείχνει «ότι η εξοικείωση με τον “πραγματικό” κόσμο της κυριολεξίας είναι επίσης τύφλωση, άμβλυνση της ικανότητας να αντιληφθούμε τη φευγαλέα ουσία του κόσμου αυτού», ότι δηλαδή η κυριολεξία (στην ποίηση και την ποιητική) οδηγεί στην «απώλεια της ανεξήγητης ομορφιά