ΕΛΕΝΗ ΧΑΛΚΟΥΣΗ

Το τελευταίο χρονικό διάστημα μου δόθηκε η ευκαιρία να ασχοληθώ λίγο παραπάνω με την Κωνσταντινούπολη και κυρίως με τις γυναίκες που ασχολήθηκαν με τα γράμματα. Επικεντρώθηκα λοιπόν στον λογοτεχνικό της πλούτο, κατά τον 18ο έως και τις αρχές του 20ού αιώνα. Με εξέπληξε η πληθώρα των λογοτεχνών της και ο κρυμμένος πλούτος της. Ερευνώντας ανακάλυψα ότι υπήρξαν πολλές γυναίκες που ασχολήθηκαν με τα γράμματα, πρωτοπόρες για την εποχή τους. Τη δυνατότητα μόρφωσης με κατ' οίκον μαθήματα είχαν αρχικά κόρες «καλών οικογενειών», με οικονομική ευμάρεια. Οι περισσότερες είχαν διδαχτεί ξένες γλώσσες, ασχολούνταν με μεταφράσεις ευρωπαϊκών λογοτεχνικών έργων και την ποίηση. Υπήρξαν όμως και γυναίκες που ασχολήθηκαν με την εκπαίδευση και, μέσω αυτής προσέφεραν στα γράμματα και τις τέχνες. Πολλές από αυτές είναι σχετικά άγνωστες· γνωστές μόνον σε ανθρώπους των γραμμάτων, πανεπιστημιακούς ή μη, που έχουν ασχοληθεί ιδιαίτερα. Σκέφτηκα ότι αξίζει να προβληθούν για την προσφορά τους στον πολιτισμό. Συζήτησα τους προβληματισμούς αυτούς με φίλους, με ανθρώπους των οποίων εμπιστεύομαι τη γνώμη, την καλλιέργεια, την «ανοιχτή σκέψη». Οι περισσότεροι συμφώνησαν και αποφασίσαμε όλοι μαζί να κάνουμε γνωστές αυτές τις Κωνσταντινουπολίτισσες που, άλλες λίγο άλλες πολύ, έχουν βυθιστεί στη λήθη. Τους ευχαριστώ ειλικρινά και για την προθυμία και για την έρευνα που πραγματοποίησε ο κάθε ένας, ώστε να προκύψει για πρώτη φορά η σειρά βιβλίων «Πολίτισσες Συγγραφείς». Αν και θεματικά αποτελούν μία σειρά, η γραφή τους διαφέρει από βιβλίο σε βιβλίο, αφού ο/η κάθε συγγραφέας διατηρεί το ύφος και τον τρόπο γραφής του. Ελπίζω, εκτός από την απλή «γνωριμία» με μια «πρωτοπόρα» γυναίκα της Κωνσταντινούπολης και το έργο της, να σας προσφέρει ευχάριστες ώρες αφενός και, αφετέρου, να σας δώσει το έναυσμα να ανακαλύψετε και εσείς συνανθρώπους μας, οι οποίοι προσέφεραν στον τομέα τους και ίσως έχουν αφεθεί στη λήθη. Το βιβλίο αυτό αναφέρεται στην ηθοποιό, συγγραφέα και δημοσιογράφο Ελένη Χαλκούση.