ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑ

Το έναυσμα για τη συγγραφή του παρόντος βιβλίου αποτέλεσε η πραγματοποίηση της ανασκαφής του Πανεπιστημίου Αθηνών στη θέση Tell Nader στο Ερμπίλ ή Αρμπίλ (δηλαδή τα αρχαία Άρβηλα) στην Περιφέρεια Κουρδιστάν του Ιράκ, από το 2011 και εξής υπό τη διεύθυνση του γράφοντος. Πρόκειται για ένα tell με διάμετρο περίπου 100μ. και ύψος 5μ., με αρχαιολογικά στρώματα που εκτείνονται χρονικά από την Ύστερη Νεολιθική (7η χιλιετία π.Χ.) έως και την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου (πρώιμη 1η χιλιετία π.Χ.). Η κύρια φάση αυτού του μικρού οικισμού χρονολογείται στην ύστερη φάση της Περιόδου Ubaid της Χαλκολιθικής περιόδου, δηλαδή την ύστερη 5η χιλιετία π.Χ.
Αυτό το βιβλίο αποτελεί μία κριτική αλλά και ευσύνοπτη επισκόπηση της αρχαιολογίας της προϊστορικής Μεσοποταμίας, δηλαδή της περιόδου που προηγείται της εμφάνισης της γραφής στα τέλη της 4ης χιλιετίας π.Χ. Ανάλογο εγχειρίδιο δεν υπάρχει μέχρι τώρα στην ελληνική βιβλιογραφία, γι' αυτό και ελπίζω ότι θα αποτελέσει ένα χρήσιμο βοήθημα για τους έλληνες αρχαιολόγους που επιθυμούν να ασχοληθούν, έστω και διερευνητικά, με την αρχαιολογία της Εγγύς Ανατολής, για τους φοιτητές αρχαιολογίας αλλά και για όσους μη ειδικούς επιθυμούν να αποκτήσουν μία πρώτη επαφή με αυτό το αντικείμενο. Παρόμοιο βιβλίο δεν υπάρχει όμως και στην πρόσφατη διεθνή βιβλιογραφία, καθώς τα εξαιρετικά βιβλία των Redman (1978), Nissen (1988) και Charvat (2002, 1η εκδ. 1993) είναι ήδη ξεπερασμένα. Γι' αυτό και ελπίζω ότι, δοθείσης της ευκαιρίας, το παρόν έργο θα μεταφραστεί και στα αγγλικά.
Η υπάρχουσα βιβλιογραφία για το θέμα είναι βεβαίως τεράστια, άρα δεν θα ήταν δυνατή η εξαντλητική παρουσίασή της στο πλαίσιο ενός βιβλίου, που φιλοδοξεί να προσφέρει στον αναγνώστη μία γενική μεν, αλλά ολοκληρωμένη εικόνα του θέματος. Επέλεξα λοιπόν να παραθέσω κυρίως τη νεότερη βιβλιογραφία, στην οποία ο αναγνώστης εύκολα μπορεί να βρει παραπομπές σε παλαιότερα έργα. Από την παλαιότερη βιβλιογραφία αναφέρονται μόνο όσες δημοσιεύσεις έκρινα ότι είναι θεμελιώδεις και από την άποψη αυτή παρ