ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΣΤΡΑΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

Στη μακρά παράδοση της ένοπλης εθελούσιας στράτευσης στην ευρωπαϊκή ήπειρο, η δεκαετία του 1910, στην οποία επικεντρώνονται οι μελέτες του παρόντος τόμου, κατέχει ξεχωριστή θέση. Την περίοδο αυτή ο ένοπλος εθελοντισμός γνώρισε την κορύφωσή του, δείχνοντας παράλληλα και τα πρώτα σημάδια κάμψης, καθώς η πρακτική της ένοπλης στράτευσης μεταλλάχθηκε με την εμφάνιση, αρχικά στα Βαλκάνια, και αργότερα και στην υπόλοιπη Ευρώπη, εμπόλεμων συρράξεων νέου, "βιομηχανικού" τύπου. Η μαζική ανθρωποσφαγή με μηχανικά μέσα αποδυνάμωσε τον ρομαντικό χαρακτήρα της ένοπλης προσωπικής συμμετοχής, που έθρεψε τα εθελοντικά κινήματα του 19ου αιώνα.
Η δεκαετία του 1910 συνιστά, απ' αυτήν την άποψη, βαθειά τομή στη μακρά ιστορία του ένοπλου εθελοντισμού, τόσο του ελληνικού, όσο και ευρύτερα του ευρωπαϊκού, με κύριους σταθμούς τους Βαλκανικούς πολέμους και τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο. Στη διάρκεια αυτών των χρόνων το εθελοντικό κίνημα από την Ήπειρο, την Κρήτη και την Κύπρο γιγαντώθηκε, ενώ χιλιάδες απόδημοι από τις Η.Π.Α. και την Αίγυπτο έσπευσαν επίσης να καταταχθούν στον ελληνικό στρατό, μαζί με την τελευταία γενιά των Ιταλών Γαριβαλδινών. Σε μια παράλληλη κατεύθυνση, στον Μεγάλο πόλεμο μερικές εκατοντάδες Έλληνες εντάχθηκαν στις γραμμές του γαλλικού στρατού και πολλαπλάσιοι Κύπριοι (Έλληνες και Τούρκοι) στο "Μακεδονικό Μεταγωγικό Σώμα" του βρετανικού στρατού. Σε αυτή την περίοδο εστιάζει το ανά χείρας βιβλίο, προκειμένου, μέσα από μια συνολική προσέγγιση και πολυπρισματική θεώρηση, να αναδειχθούν οι ριζικές μεταμορφώσεις και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εθελοντικής πρακτικής.