ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

Από τα τέλη κιόλας του 17ου αιώνα διαπιστώνεται βαθμιαία διαμόρφωση καί ανάπτυξη ενός διακοσμητικού ζωγραφικού συστήματος με έντονα μπαρόκ μετααναγεννησιακά χαρακτηριστικά πού αλλοιώνουν τίς μορφές, τα μοτίβα, τη σύνθεση καί το γενικότερο χαρακτήρα της κλασικής τουρκοισλαμικής παράδοσης. Από τα μέσα του 18ου αιώνα στο διακοσμητικό αυτό σύστημα κυριαρχούν τα μοτίβα ροκοκό, δίνοντας ακόμη μεγαλύτερο πλούτο στο είδος διακόσμησης πού είναι σήμερα γνωστό ως τουρκομπαρόκ καί το συναντάμε σε κοσμικά καί θρησκευτικά κτίρια πού ανήκαν όχι μόνο στο κυρίαρχο τουρκικό στοιχείο, αλλά καί στίς υποτελείς εθνότητες, όπως ήταν οι Έλληνες, οι Εβραίοι, οι Βούλγαροι κλπ. Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι στίς ελληνορθόδοξες εκκλησίες ή διακοσμητική αυτή ζωγραφική χρησιμοποιήθηκε κατά κανόνα για την πλαισίωση της εικονογράφησης πού ακολουθούσε, σε γενικές γραμμές, βυζαντινά πρότυπα. Οι ντόπιοι ορθόδοξοι τεχνίτες θα αφομοιώσουν το νέο τουρκομπαρόκ σύστημα καί θα δώσουν μια νέα διάσταση σ' αυτή τη ζωγραφική, χάρη στη μαθητεία τους στη βυζαντινή τέχνη. Αργότερα, νεότερα ρεύματα της δυτικής τέχνης, όπως ό νεοκλασικισμός καί το νεομπαρόκ, υιοθετούνται καί εν μέρει αφομοιώνονται από τη διακοσμητική ζωγραφική στην Οθωμανική Αυτοκρατορία καί στα νεαρά κράτη πού αναδύονται κατά το 19ο αιώνα στη Βαλκανική χερσόνησο. Το βιβλίο του Μίλτου Γαρίδη παρακολουθεί την εξέλιξη αυτών των μεταμορφώσεων της ζωγραφικής πού διακόσμησε κτίρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από το 1700 ως το 1900 καί των περιοχών πού αποσχίστηκαν από αυτήν κατά το 19ο αιώνα. Το ποικίλο υλικό πού περιγράφεται καί παρουσιάζεται στην πλούσια εικονογράφηση προέρχεται από τη Μικρά Ασία καί τη Βαλκανική χερσόνησο καί από κτίρια πού ανήκουν σε όλες τίς κατηγορίες. Η εξέλιξη των καλλιτεχνικών φαινομένων γίνεται πάντοτε σε συνάρτηση με τίς ιστορικές εξελίξεις στην κοινωνία στην οποία ή τέχνη αυτή αποτεινόταν, γεγονός πού δίνει στο βιβλίο ένα χαρακτήρα πολυδιάστατο καί άκρως ενδιαφέροντα. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)