ΣΚΟΤΩΣΑ

Στο "J’ai tue", ο Σαντράρ εξιστορεί μια όψη της ποίησης, πιθανόν τη δυσμενέστερη μα ταυτοχρόνως αγλαή. Λέξη προς λέξη όλα όσα συνέβησαν στο μέτωπο. Το κείμενο επιβεβαιώνει τον εξευτελισμό, την αγριότητα και τη φρίκη του πολέμου, με τον σκοτωμό ενός Γερμανού στρατιώτη να μετατρέπεται σε νίκη της ζωής, της ελεύθερης βούλησης, δίχως ενοχή. Ο Σαντράρ απεικονίζει το αίσχος του πολέμου τόσο έντονα, τόσο περιγραφικά, που αμέσως μετά την έκδοση του κειμένου, το 1918, ένας αρθρογράφος τον αποκάλεσε βάρβαρο και αμφισβήτησε τη λογοτεχνική φύση και αξία του κειμένου.

Ο ποιητής δεν δημιουργεί πολέμους, δεν τους χρειάζεται, δεν τους επικαλείται, μολαταύτα καλείται να τους αντιμετωπίσει, ώστε να παραμείνει ζωντανός, ώστε να διασώσει την ποίηση της ζωής. Αφού η, λεγόμενη, πασιφιστική τοποθέτηση που ωθεί στην άρνηση της αντιμετώπισης ενός τόσο κρίσιμου και τρομακτικού γεγονότος, εν ολίγοις νίπτει τας χείρας, ή έστω, συντηρεί την ευτράπελη πραγματικότητα του ποντικού που τρέχει εγκλωβισμένος στο εσωτερικό ενός διαπλατυσμένου τροχού που αποτελεί το κλουβί του.
Ο Σαντράρ καθ’ όλη την περίοδο από τον Πρώτο έως και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όσο δεν αποδέχτηκε τον ψευδή και μοδάτο πασιφισμό, άλλο τόσο αρνήθηκε να συνάψει δεσμούς με την Εταιρία Μαχητών Συγγραφέων. Ο ποιητής ήταν ασυμβίβαστος. Γι’ αυτόν η ζωή ήταν πάνω απ’ όλα, ελεύθερη μες στη μοναδικότητα της ελευθερίας και της ιδιοσυστασίας της.